Treningi fizyczne u młodzieży i młodych dorosłych z nadciśnieniem tętniczym

Pytanie nadesłane do redakcji

Witam, mam 21 lat i mam podwyższone ciśnienie. Nigdy wcześniej nie chorowałem na nadciśnienie. Od 13. do 20. roku życia trenowałem piłkę nożną, teraz ćwiczę na siłowni. Moje ciśnienie waha się w granicach 130–170/80–110, choć to tablicowe 120/80 występuje bardzo rzadko. I tu pojawia się moje pytanie, co może być przyczyną nadciśnienia?

Odpowiedział

lek. med. Krzysztof Rewiuk
Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

W ostatnich latach obserwuje się wzrastającą częstość występowania nadciśnienia tętniczego u młodzieży i młodych dorosłych. Inna sprawa, że za główną przyczynę tej epidemii uznaje się brak aktywności fizycznej i otyłość wśród młodych ludzi – rozumiem, że w Pana przypadku te czynniki ryzyka nie wchodzą w rachubę. Warto natomiast dokonać analizy własnego stylu życia z uwzględnieniem takich elementów, jak: spożycie soli kuchennej, dieta bogata w tłuszcze nasycone, palenie tytoniu, spożycie alkoholu. W przypadku stwierdzenia nadciśnienia tętniczego po raz pierwszy obowiązuje przeprowadzenie szczegółowego wywiadu i badania lekarskiego oraz podstawowych badań dodatkowych (morfologia krwi, stężenie glukozy na czczo, stężenie potasu, lipidogram, stężenie kreatyniny, kwasu moczowego, badanie ogólne moczu i EKG), które mogą naprowadzić lekarza na podejrzenie nadciśnienia wtórnego. Jeżeli nadciśnienie pojawia się przed 30. rokiem życia zaleca się również diagnostykę ultrasonograficzną jamy brzusznej w celu wykluczenia zwężenia tętnic nerkowych. Bez przeprowadzenia powyższych badań niemożliwe jest udzielenie odpowiedzi na pytanie: co jest przyczyną nadciśnienia tętniczego. Zasadniczo jednak, dominującą postacią nadciśnienia tętniczego niezależnie od wieku pozostaje nadciśnienie pierwotne – samoistne, bez możliwej do usunięcia przyczyny.

Rozumiem, że między wierszami, chce Pan również zapytać czy stosowany trening fizyczny może mieć wpływ na wystąpienie i progresję nadciśnienia. Generalnie trening fizyczny, w tym trening siłowy prowadzone w sposób rozsądny i bez użycia niedozwolonych środków farmakologicznych mają korzystny wpływ na wysokość ciśnienia tętniczego.

W przypadku osób chorujących na nadciśnienie tętnicze zalecaną postacią aktywności fizycznej jest trening dynamiczny typu cardio (biegi, jazda na rowerze, pływanie itp.). Istnieją jednak dane wskazujące, że trening izometryczny, w tym również siłowy, może w niektórych przypadkach stanowić uzupełnienie treningów dynamicznych, o ile nie ma charakteru ekstremalnie statycznego i siłowego. Ponieważ w trakcie wysiłków izometrycznych dochodzi do gwałtownych wahań ciśnienia tętniczego, warunkiem dopuszczenia osoby z nadciśnieniem tętniczym do tego typu treningu jest właściwa kontrola ciśnienia tętniczego i brak powikłań narządowych. W poniższej tabeli przedstawiono zalecenia dotyczące możliwości treningu sportowego u osób z nadciśnieniem (wg Niedfeldta z modyfikacjami).