Wysokie ciśnienie tętna

Pytanie nadesłane do redakcji

Mam ciśnienie 138/64, czy różnica nie jest za duża i co to oznacza?

Odpowiedział

lek. med. Krzysztof Rewiuk
Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

Pytanie dotyczy problemu ciśnienia tętna, czyli różnicy pomiędzy wartością ciśnienia skurczowego i rozkurczowego. Choć w omawianej sytuacji żadna z wartości ciśnienia nie pozwala na rozpoznanie nadciśnienia, różnica pomiędzy nimi jest zastanawiająco wysoka (138-64=74 mm Hg). Badania naukowe wykazały, że wysokie ciśnienie tętna jest niezależnym czynnikiem ryzyka sercowo-naczyniowego u osób z nadciśnieniem tętniczym. W odniesieniu do osób z prawidłowym ciśnieniem tętniczym znaczenie rokownicze wysokiego ciśnienia tętna nie jest tak dobrze określone, a korzyści ze stosowania określonych leków ograniczone jedynie do osób obciążonych innymi czynnikami ryzyka. Dlatego izolowane wysokie ciśnienie tętna, na razie, nie stanowi podstawy do wdrażania specyficznego leczenia, wymaga jedynie wykluczenia istotnej przyczyny chorobowej.

Podstawowym mechanizmem odpowiedzialnym za „oddalanie się” wartości ciśnienia skurczowego i rozkurczowego jest postępujące sztywnienie naczyń, będące przejawem miażdżycy. Miażdżyca jest procesem chorobowym występującym u wszystkich ludzi, różna jest jedynie dynamika jej rozwoju. U większości pacjentów po 60. roku życia zmiany te są na tyle zaawansowane, że prowadzą do mierzalnego obniżenia ciśnienia rozkurczowego i co za tym idzie wzrostu ciśnienia tętna. Stopień sztywności naczyń można ocenić, wykonując np. badania prędkości fali tętna, raczej niedostępne w podstawowej opiece medycznej. Z praktycznego punktu widzenia istotne jest badanie stężenia cholesterolu i ewentualne włączenie leków je zmniejszających i zarazem modyfikujących przebieg miażdżycy.

U osób młodych znaczna różnica między wartościami ciśnienia skurczowego i rozkurczowego budzi podejrzenie wady serca – niedomykalności zastawki aortalnej. Częściej jednak sytuacja taka wynikająca przede wszystkim z niskich wartości ciśnienia rozkurczowego nie ma żadnych przyczyn chorobowych. Wzrost wartości ciśnienia tętna jest również obserwowany przejściowo w różnych stanach fizjologicznych, np. w ciąży. Nie należy wreszcie zapominać o tym, że zaskakujące wyniki pomiarów mogą być wynikiem błędu technicznego – ciśnienie rozkurczowe jest trudniejsze do określenia niż skurczowe, a pomiary automatyczne wykonywane niewalidowanym urządzeniem są obarczone znacznym błędem.

Jak zwykle, w przypadku wątpliwości dotyczących stanu zdrowia zachęcam do planowego kontaktu z lekarzem.