×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Czy lecząc się na nadciśnienie można korzystać z sauny?

Pytanie nadesłane do redakcji:

Czy lecząc się na nadciśnienie (nieleczone na poziomie 140/180) można korzystać z sauny. Z tego co słyszałam, to raczej nie, ale może chociaż na bardzo krótko? A jeśli można, to do której, suchej czy mokrej?

Odpowiedział:

lek. med. Krzysztof Rewiuk
Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

Tradycja sauny fińskiej liczy około 2000 lat. Z początku sauna służyła głównie ogrzaniu ciała i względom higienicznym, później stała się elementem stylu życia, pretekstem i przestrzenią dla spotkań towarzyskich, zaczęto podkreślać aspekt relaksacyjny jej działania. Usystematyzowane badania nad jej wpływem na przebieg różnych chorób, w tym układu krążenia, prowadzone są dopiero od kilkunastu lat. Ich wyniki pozwoliły jednak na ograniczenie tradycyjnych przeciwwskazań, a w niektórych sytuacjach budzą nadzieję na włączenie w przyszłości sauny do zestawu zaleceń dotyczących niefarmakologicznych metod postępowania w poszczególnych jednostkach chorobowych.

Wpływ wysokiej temperatury (wzmacnianej lub nie przez podwyższoną wilgotność) na układ krążenia sprowadza się głównie do rozszerzenia naczyń skórnych. Efekt ten wraz z utratą płynów wywołaną przez zwiększone parowanie prowadzi do spadku ciśnienia rozkurczowego krwi. W przypadku ciśnienia skurczowego działanie to wydaje się równoważone przez zwiększenie częstotliwości rytmu serca. Reakcja ciśnienia tętniczego na warunki panujące w saunie jest podobna u osób zdrowych i tych cierpiących na nadciśnienie tętnicze. Istnieją pojedyncze, niepotwierdzone doniesienia mówiące o długotrwałym, korzystnym działaniu obniżającym ciśnienie tętnicze u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, korzystających regularnie z sauny. Zbadano również efekty stosowania głównych grup leków hipotensyjnych na zachowanie się wartości RR (ciśnienie tętnicze) w trakcie korzystania z sauny. Wydaje się, że jedynie stosowanie beta-blokerów (wyłączających jakby mechanizm kompensacyjny polegający na zwiększaniu częstotliwości rytmu serca) może prowadzić do nadmiernego spadku RR i wywołania hipotensji ortostatycznej (spadek RR i możliwe omdlenie, po gwałtownej zmianie pozycji z leżącej na stojącą).

Podsumowując:
korzystanie z sauny jest dozwolone dla osób z dobrze kontrolowanym nadciśnieniem tętniczym, przy zachowaniu następujących zasad:

  • bezwzględne przeciwwskazania do korzystania z sauny obejmują: niekontrolowane nadciśnienie tętnicze z wartościami RR ≥160/95 mm Hg, niestabilną chorobę wieńcową, zdekompensowaną niewydolność serca, ciężką stenozę aortalną.
  • zalecana temperatura w saunie w przedziale 60-80°C, wilgotność 10-20% (wytwarzanie dodatkowej pary przez polewanie nagrzanych kamieni wodą nie jest zalecane, gdyż ograniczając możliwość parowania skóry, zwiększają temperaturę organizmu). Wchodząc do sauny, zajmujemy miejsce na niższej półce (tam temperatura jest również niższa), po około 2-3 minutach możemy przenieść się wyżej.
  • sesje po 5-10 min, przedzielone 10-15-minutowymi okresami odpoczynku w pomieszczeniu o temperaturze pokojowej (techniki polegające na gwałtownym schładzaniu ciała lub samej głowy przez zimne kąpiele lub tarzanie się w śniegu pozostawmy fińskim komandosom). W okresach odpoczynku zalecane jest picie napojów bezalkoholowych.
  • powyższą sekwencję można powtarzać 2-3 razy, ostatnia faza odpoczynku powinna trwać około 30 min, tak aby ciało całkowicie ostygło.
  • w przypadku przyjmowania beta-blokerów należy unikać gwałtownej pionizacji (w saunie lepiej wtedy siedzieć niż leżeć), jeżeli pojawiają się zawroty głowy, należy przedyskutować z lekarzem możliwość zmiany leczenia.
  • zdecydowanie przeciwwskazane jest spożywanie alkoholu przed skorzystaniem z sauny, w trakcie pobytu w saunie i bezpośrednio po skorzystaniu z sauny.

W swoim pytaniu pisze Pani o wartościach ciśnienia "nieleczonego" rzędu 140-180 mm Hg. Jeżeli są to wartości RR występujące aktualnie, to z sauny korzystać Pani nie powinna. Jeśli jednak ma Pani na myśli pomiary sprzed włączenia właściwej terapii i obecnie nadciśnienie jest dobrze kontrolowane oraz nie występują inne ww. przeciwwskazania, to nic nie stoi na przeszkodzie, aby korzystała Pani z przyjemności dostępnych osobom zdrowym.

Na zakończenie należy zauważyć, że zarówno większość badań, jak i wskazówki dotyczące korzystania z sauny powstały w Finlandii, kraju o wielowiekowej tradycji korzystania z tej przyjemności, w którym w urządzenia do sauny wyposażone jest blisko 100% gospodarstw domowych, a większość badanych korzystało z sauny systematycznie od wieku dziecięcego. Nie należy zatem wskazówek dotyczących temperatury i wilgotności, a także czasu trwania kąpieli traktować jako parametrów, które musimy osiągnąć przy pierwszej wizycie w saunie. Proszę pamiętać, że kąpiel parowa ma być przede wszystkim przyjemnością, a nie wyzwaniem, dostosowując jej przebieg do własnych możliwości, mamy szanse poprawić własne samopoczucie, a przez to stan własnego zdrowia.

Piśmiennictwo:

Keast M.L, Adamo K.B.: The Finnish Sauna Bath and Its Use in Patients With Cardiovascular Disease. J Cardiopulm Rehabil 2000; 20: 225?230
Kukkonen-Harjula K., Kappinen K.: Health effects and risks of sauna bathing. Int J Circumpolar Health 2006; 65: 195-205

14.03.2012
Inne pytania
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta