×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Blokery kanałów wapniowych

Dr hab. med. Jerzy Gąsowski, lek. med. Zofia Kasprzyk
Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii UJ CM

W jaki sposób działają?

Blokery kanałów wapniowych (zwane też czasem antagonistami wapnia) zmniejszają przedostawanie się jonów wapnia do komórek mięśniowych. Ponieważ wapń jest potrzebny do skurczu komórki, zablokowanie jego dopływu powoduje jej rozkurcz. Leki z tej grupy dzielą się na dwie podgrupy. Różnica pomiędzy podgrupami polega na tym, że przedstawiciele jednej z nich (tzw. pochodne dihydropirydyny) nie działają na serce, natomiast drugiej (niedihydropirydynowe blokery kanałów wapniowych) - wpływają na serce, powodując zwolnienie częstości jego skurczów oraz zmniejszenie jego kurczliwości, a więc też zmniejszenie ilości krwi, jaką serce wyrzuca do tętnic podczas skurczu. Obie te grupy działają na tętnice, powodując ich rozkurcz, przez co zmniejszają ciśnienie tętnicze.


Kiedy stosuje się leki?

Blokery kanałów wapniowych stosuje się szczególnie w przypadku, gdy oprócz nadciśnienia tętniczego pacjent choruje na:

  • chorobę niedokrwienną serca (zwłaszcza, kiedy u chorego na chorobę niedokrwienną serca istnieją jakieś przeciwwskazania do stosowania beta-blokerów)
  • miażdżycę tętnic obwodowych (na przykład tętnic szyjnych lub tętnic kończyn dolnych)
  • cukrzycę
  • kiedy chory jest w wieku >60 lat i u osób rasy czarnej (dotyczy to grupy pochodnych dihydropirydyny, ponieważ udowodniono szczególnie korzystne działanie w tych wypadkach)
  • przerost lewej komory serca (dotyczy to grupy pochodnych dihydropirydyny)
  • ciąża (dotyczy to grupy pochodnych dihydropirydyny)
  • niektóre zaburzenia rytmu serca (dotyczy to grupy niedihydropirydynowych blokerów kanałów wapniowych, gdyż leki z tej grupy zwalniają częstość uderzeń serca).


O czym należy pamiętać podczas stosowania leków

  • jak wszystkie leki obniżające ciśnienie, blokery kanałów wapniowych mogą być nieskuteczne lub powodować nadmierne obniżenie ciśnienia tętniczego (w zależności od indywidualnych predyspozycji pacjenta i okoliczności), wobec czego należy pamiętać o systematycznych pomiarach ciśnienia tętniczego w trakcie ich stosowania, a także o pomiarze ciśnienia w przypadku gorszego samopoczucia. Nie wolno samodzielnie odstawiać leków przeciwnadciśnieniowych – w razie zbyt wysokich lub zbyt niskich wartości mierzonego ciśnienia należy się pilnie skontaktować z lekarzem
  • leki z grupy niedihydropirydynowych blokerów kanałów wapniowych (czyli werapamil i diltiazem) mogą w pewnych przypadkach nadmiernie zwolnić częstość uderzeń serca (taki stan nazywamy bradykardią) lub wywołać zbyt długą przerwę (pauzę) pomiędzy uderzeniami – te zaburzenia rytmu serca mogą objawiać się zasłabnięciami lub omdleniami i mogą być groźne dla życia – w przypadku zwolnienia tętna mierzonego na tętnicy promieniowej (na nadgarstku) poniżej 55 uderzeń na minutę, należy zgłosić się do lekarza, jeżeli towarzyszą temu jakieś niepokojące objawy (zawroty głowy, osłabienie, zasłabnięcie) – niezwłocznie
  • leki z grupy niedihydropirydynowych blokerów kanałów wapniowych (czyli werapamil i diltiazem) upośledzają kurczliwość serca, dlatego są przeciwwskazane u osób z niewydolnością serca
  • mogą wywoływać bóle głowy
  • mogą wywoływać zaczerwienienie skóry, zwłaszcza twarzy
  • mogą wywoływać obrzęki wokół kostek kończyn dolnych – takie obrzęki mogą też być objawem poważnej choroby serca lub nerek, wobec ich pojawienia się należy się zgłosić do lekarza i nie zapomnieć o poinformowaniu go o stosowanych lekach
  • leki z grupy dihydropirydynowych blokerów kanałów wapniowych mogą nieznacznie przyspieszać częstość skurczów serca, co czasem odczuwalne jest w postaci tzw. kołatania serca
  • leki z tej grupy mogą powodować zaparcia.

Przeciwwskazania

Blokery kanałów wapniowych są przeciwwskazane w przypadku:

  • niewydolności serca (w przypadku grupy niedihydropirydynowych blokerów kanałów wapniowych jest to przeciwwskazanie bezwzględne, natomiast w przypadku grupy pochodnych dihydropirydyny jest to przeciwwskazanie względne, tzn. są sytuacje, w których korzyści ze stosowania tego leku przeważają nad ryzykiem jego stosowania)
  • niektórych zaburzeń rytmu serca (w przypadku grupy niedihydropirydynowych blokerów kanałów wapniowych są to bloki przewodzenia przedsionkowo komorowego II i III stopnia, a więc związane ze zbyt wolną akcją serca, które stanowią przeciwwskazanie bezwzględne, natomiast w przypadku grupy pochodnych dihydropirydyny są to zaburzenia rytmu polegające na zbyt szybkim biciu serca i stanowią one przeciwwskazanie względne).


11.05.2011
Wybrane treści dla Ciebie
  • Nadciśnienie „białego fartucha”
  • Hiperaldosteronizm pierwotny
  • Nadciśnienie tętnicze
  • Badania biochemiczne wykonywane u chorych na nadciśnienie tętnicze
  • Jak oszacować u siebie poziom ryzyka sercowo-naczyniowego?
  • Dieta DASH
  • Dieta w nadciśnieniu tętniczym
  • Ciśnienie prawidłowe wysokie
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta