Pytanie nadesłane do redakcji
Witam,
od ponad 10 lat cierpię na nadciśnienie tętnicze. Jednak od 2011 roku wartości ciśnienia nie spadają mi poniżej 200/100, są zdecydowanie wyższe. Leżałam trzy razy w klinikach poznańskich i szpitalu kardiologicznym w Kowanówku, efekt bardzo mierny: biorę mnóstwo leków obniżających ciśnienie tętnicze i efektów wciąż brak, a lekarze są bezradni.
Co dalej robić, mam już coraz częściej zawroty głowy (kilka razy dziennie), które utrudniają mi codzienne funkcjonowanie (a najbardziej boję się prowadzić auto).
Nie wiem, gdzie szukać pomocy. Od kilku tygodni są nawet takie wartości, jak 260/150 i puls 110–130. (...) A przy tym wszystkim mój wypis ze szpitala: pacjent wypisany do domu w stanie ogólnym dobrym - szok!
Bardzo proszę o udzielenie rzeczowej odpowiedzi – może istnieje jakiś program leczenia nadciśnienia tętniczego? Kiedyś nawet byłam już blisko w drodze do Anina, ale młodemu ambitnemu lekarzowi sprzeciwił się ordynator oddziału i nadal jestem bez żadnej diagnozy, poza taką jak "nadciśnienie tętnicze lekooporne". Pozdrawiam i oczekuję na zrozumienie mojego problemu i kontakt.
Odpowiedział
lek. med. Krzysztof Rewiuk
Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
Nadciśnienie tętnicze oporne to bardzo ściśle zdefiniowana sytuacja kliniczna, w której pomimo stosowania co najmniej 3 leków hipotensyjnych z różnych grup (w tym obowiązkowo leku moczopędnego) właściwie skojarzonych i w pełnych dawkach nie udaje się uzyskać właściwej kontroli ciśnienia tętniczego. W praktyce rozpoznanie to jest nadużywane w stosunku do osób leczonych małymi dawkami, źle zestawionych leków. Innymi przyczynami pozornej oporności nadciśnienie tętniczego są: brak zaufania pomiędzy pacjentem i lekarzem i wynikające z niego niestosowanie się pacjenta do zaleceń terapeutycznych, efekt białego fartucha i błędy techniczne pomiaru. Do przyczyn właściwego nadciśnienia opornego zalicza się natomiast:
- brak modyfikacji stylu życia, w tym: przyrost masy ciała, brak aktywności fizycznej, spożywanie znacznych ilości alkoholu, palenie tytoniu.
- równoległe do leczenia przyjmowanie leków i substancji powodujących wzrost ciśnienia tętniczego – najczęściej dotyczy to niesteroidowych leków przeciwzapalnych (ketoprofen, ibuprofen, diclofenac i in.) i leków hormonalnych.
- przewodnienie organizmu spowodowane niewystarczającym leczeniem lekami moczopędnymi, nadmiernym spożyciem soli kuchennej, niewydolnością nerek
- nadciśnienie tętnicze wtórne
Stwierdzenie nadciśnienia tętniczego opornego stanowi podstawę do szczegółowej analizy sytuacji pacjenta z uwzględnieniem powyższych przyczyn oraz do rewizji stosowanego modelu leczenia. Algorytm postępowania obejmuje m.in. weryfikację pomiarów ciśnienia z zastosowaniem ABPM (holter ciśnieniowy), badania przesiewowe w kierunku przewlekłej choroby nerek, zwężenia tętnicy nerkowej, pierwotnego hiperaldosteronizmu, zespołu Cushinga, guza chromochłonnego nadnerczy, obturacyjnego bezdechu sennego, koarktacji aorty. Zmiana modelu leczenia obejmuje dołączenie leku z grupy antagonistów aldosteronu, modyfikację leczenia moczopędnego, rozbicie dawek leku w ciągu dnia. Zaleca się skierowanie pacjenta do ośrodka specjalizującego się w hipertensjologii. Nie znając stosowanych przez Panią leków ani wyników przeprowadzonych badań, trudno jest mi udzielić bardziej szczegółowych wskazówek.
Chciałbym również wyjaśnić, że określenie „w stanie ogólnym dobrym”, choć z Pani punktu widzenia wydaje się nie na miejscu, w żargonie lekarskim oznacza jedynie osobę bez klinicznych objawów zaburzenia funkcji ważnych życiowo układów. Innymi słowy, w ocenie lekarzy wypisujących, w chwili wypisu nadciśnienie tętnicze miało charakter bezobjawowy. Jak wielokrotnie podkreślaliśmy w tym serwisie w odniesieniu do tej choroby nie może to w żaden sposób prowadzić do jej lekceważenia. Choć prawdopodobnie nie wymagała Pani kontynuacji hospitalizacji, konieczne byłoby wskazanie dalszej możliwości kontroli i leczenia w poradni specjalistycznej. Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (PTNT) ma Pani prawo domagać się skierowania do takiej poradni przez lekarza prowadzącego, gdy nadciśnienie pozostaje niekontrolowane po 6 miesiącach leczenia. Niezależnie od tego, jeżeli stwierdzane przez Panią wartości ciśnienia są wyraźnie większe od tych notowanych w momencie wypisu ze szpitala lub jeśli pojawiły się nowe niepokojące objawy, zalecam pilny kontakt z lekarzem pierwszego kontaktu.
